Güneş sağlıklı bir yaşam için, doğanın gelişmesi için çok önemlidir. Güneş ışınları sağlığımız için de bu kadar değerliyken bazı kişilerde tam tersine alerjiye ya da güneşe bağlı kurdeşen gelişmesine neden olabilmektedir.
Güneşe bağlı kurdeşen (Güneş Alerjisi) nedir ?
Güneşe bağlı kurdeşen (Güneş Alerjisi) güneş ışınlarıyla temas sonucu ciltte isilik tipi kaşıntılı kızarıklara sebep olan bir alerji türüdür ve birkaç çeşidi vardır.
* Güneş zehirlenmesi ya da diğer adıyla Polimorf Işık Erüpsiyonu
* Ailevi (herediter) tip güneşe bağlı kurdeşen
* Yukarıdakiler dışında bazı bitkilerle temas veya ilaç kullanımı gibi sebeplere bağlı olarak gelişen tipler de bulunur.
Hafif şiddette gelişen güneş alerjileri tedavisiz kendiliğinden kaybolabilir. Daha şiddetli tablolarda ise steroid içeren kremler veya haplar ile tedavi gerekebilir.
Ciddi düzeyde güneş alerjisi olan kişiler güneşten koruyucu kıyafetler giymeli ve önlemler almalıdır.
Güneşe bağlı kurdeşen (Güneş Alerjisi) hangi belirtileri verir?
Güneşe bağlı gelişen kurdeşen, cilt yüzeyinde altta yatan hastalığa göre değişik belirtilerle kendini gösterebilir. Sıklıkla görülen belirti ve bulgular;
- Deride kanama veya kabuklanma
- Kızarıklık
- Kaşıntı veya ağrı
- Kabarık yamalara dönüşebilen ufak kabarıklıklar
- Ürtiker veya su toplama
Bu belirtiler genellikle güneş ışınlarıyla temastan dakikalar/saatler sonra başlar ve sadece cildin güneşe maruz kalan yerlerinde görülür.
Güneş ışığına maruz kalan bilgelerde daha önce görmediğiniz cilt reaksiyonları meydana gelmişse mutlaka bir uzmana görünün. Yoğun ve hafiflemeyen belirtiler oluştuğu takdirde, hasta 18 yaşından küçükse Çocuk Alerji Uzmanına, 18 yaşından büyük ise Yetişkin Alerji Uzmanına görünmelidir.
Solar Ürtiker (Güneş Alerjisi) sebepleri
Birtakım ilaçlar, kimyasallar ve bazı hastalıklar cildin güneş ışınlarına hassasiyetini artırabilmektedir. Buna rağmen neden bazı insanlarda güneşe bağlı kurdeşen gelişip bazılarında gelişmemesinin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Güneşe bağlı kurdeşene nasıl tanı konur? Tanı koymada kullanılan testler hangileridir?
Doktorunuz çoğu zaman sadece cilt yüzeyinde oluşan reaksiyona bakarak, güneş alerjisi (güneşe bağlı kurdeşen) tanısı koyabilir. Eğer durum çıplak gözle bakılarak anlaşılamayacak durumda ise bazı testler tanı koymayı kolaylaştırmaktadır. Bu testler:
- Deriden örnekler alınması ve kan testleri: Doktor altta yatan lupus gibi bir hastalıktan şüphelenirse bu testleri isteyebilir. Kan veya deri örneği (biyopsi) alınır ve laboratuvarda incelenmek üzere gönderilir. (Bu testlere çok sık ihtiyaç olmaz.)
- Fototest (Ultraviyole (UV) ışın testi: Bu test, özel bir lambadan yayılan değişik dalga boylarındaki ultraviyole ışınlarına cildin tepkisini gözlemlemek amacıyla yapılır. Ultraviyoleye ışınlarının hangisine karşı hassasiyet olduğu tespit edilirse güneş alerjisinin tipi de anlaşılabilir.
- Foto yama testi: Testte güneş alerjisini tetiklediği düşünülen madde yama halinde cilde (genellikle sırt bölgesine) uygulanır. Bir gün sonra ultraviyole lambası aracılığı ile UV ışınları bu yama alanlarına yansıtılır ve alerjik cilt reaksiyonu varsa tespit edilir. Reaksiyon sadece yama uygulanan bölgedeyse (madde uygulanmayan yerde sorun yoksa), büyük olasılıkla o madde güneş alerjisine (kurdeşene) sebep oluyordur.
Solar Ürtiker (Güneş Alerjisi) tedavisi ve kullanılan ilaçlar
Güneşe bağlı gelişen kurdeşenlerin hafif vakalarında güneşten birkaç gün uzak kalmak belirtilerin hafiflemesini sağlamaktadır. Diğer durumlarda tedavinin planlaması güneş alerjisinin tipine göre belirlenir.
Güneş alerjisinde ağır vakalarda, prednizon gibi hap formundaki kortikosteroidler, daha hafif vakalarda ise Kortikosteroid içeren kremler cilt reaksiyonlarını rahatlatmaktadırlar.
Bazı güneş alerjilerinde (aslında bir sıtma ilacı olan) hidroksiklorokin (Plaquenil) yararlı olabilmektedir.
Daha ciddi tablolarda fototerapi kullanılır. Fototerapide ultraviyole lambası ile cildin güneşe maruz kalan bölgelerine UV ışın uygulanır.
Özetle…
Güneş Alerjisi olarak da bilinen Güneşe Bağlı Kurdeşen, cildin direk güneş ışınlarına maruz kalınması sonucu oluşan, bazı vakalarda kendiliğinden geçebilen bir alerjik durumdur. Kolayca kontrol altına alınabilmekle birlikte bazen güneşe bağlı bu alerjik reaksiyonların altında başka hastalıklar yatabilmektedir.