Kurdeşen (ürtiker) cilt yüzeyinde kabarık plaklar şeklinde kızarıklıklar, kaşıntı ve kimi zaman da ödemin eşik ettiği bir cilt alerjisidir. Bu alerjik tablo bazen 24-48 saat içerisinde sönümlenirken, bazen de 6 haftadan uzun, hatta aylar ve yıllarca sürebilmektedir.Bu sözünü ettiğimiz, kaşıntılı, kırmızı plakların, ödemlerin de eşlik ettiği ileri durumları altı haftadan uzun süre devam eden tipine KRONİK KURDEŞEN (ürtiker) adı verilmektedir. Bu yazımızda kronik kurdeşen nasıl tedavi edilir, sizler için yazdık.
Kronik (uzun süreli) kurdeşen nasıl tedavi edilir?
Kronik kurdeşen; belirti ve şikayetleri 6 haftadan uzun süren kurdeşen çeşididir. Çocuklarda kronik kurdeşenin tedavisinde tetikleyici faktörler nelerdir ve korunma tedavisi nasıl olmalıdır konusunda eğitim önemli bir yer tutar. Kronik kurdeşen tedavisinde anti IgE (Omalizumab) ile olumlu sonuçlar alınırken, ilaç tedavisinde basamak yöntemi uygulanmaktadır.
Kronik Kurdeşen Tedavisinde Tetikleyici Faktörlerden Nasıl Korunmak Gerekir?
• Kurdeşenin yol açtığı kaşıntı ve kızarıklıklarda Antihistaminikler etkilidir. Kortikosteroidler de tedavide kullanılan diğer önemli ilaçlardandır.
• Asetilsalisilik asit, ibuprofen, metimazol gibi ağrı kesici ve ateş düşürücüler bazı kurdeşen hastalarında alevlenmeye yol açabildiği için kaçınılmalıdır.
• Stress, fazla sıcak ve soğuk ortamlar, sıkı kıyafetlerden kaçınılmalı, katkı maddesi içeren kutu veya paket içindeki gıdalardan uzak durulmalıdır.
Kronik Kurdeşende Basamak Tedavisi
Kronik kurdeşende birinci basamak tedavi
Cetirizine, ebastin, ve loratadin gibi 2.Jenerasyon antihistaminikler 2 yaş veya daha büyük çocuklarda kullanılabilen etkili antihistaminiklerdir.
Cetirizine 1-2 yaş çocuklarda 0.25 mg/kg günde 2 kez kullanılabilir.
Levosterizin ise 1 yaş ve daha büyük çocuklarda kullanılabilen bir antihistaminiktir.
Fexofenadine ve azelastine 6 yaş üstündeki çocuklarda kullanılabilen antihistaminiklerdir.
Kronik kurdeşende ikinci basamak tedavi
Kronik kurdeşen vakalarında Antihistaminik tedavisine cevap alınamadığında H1 antihistaminik ilaç tedavisinin dozu artırılmalıdır. 2. Jenerasyon antihistaminik tedavisine yanıt vermeyen çocuklarda H1 antihistaminik tedavi dozunun artırılması seçimine alternatif olarak, diğer bir 2. jenerasyon antihistaminik ilacın ya da H2 antihistaminik ilave edilmesi, Lökotrien antihistaminik ilave edilmesi veya yatmadan önce 1. Jenerasyon antihistaminik ilavesi gibi farklı tedavi seçenekleri uygulanabilir.
Birinci jenerasyon antihistaminiklerin psikomotor yan etkileri nedeniyle uzun sure kullanılmasından kaçınılması gerekmektedir.
Kronik kurdeşende üçüncü basamak tedavi
Kronik kurdeşen tedavisinde üçün basamak tedavisi; güçlü antihistaminik dozlarının, hastanın tolere edebildiği maksimum dozlara çıkartılarak kullandırılması şeklindedir.
Kronik kurdeşende dördüncü basamak tedavi
Kronik Kurdeşen Tedavisinde Kortikosteroid Tedavisi
Tedaviye yanıt vermeyen kronik kurdeşenli hastalarda sıklıkla Sistemik kortikosteroidler kullanılmaktadır. Günde 2 kez 1 mg/kg prednizolon (maksimum total doz: 40 mg) 3 gün için ciddi kurdeşen alevlenmelerinde kullanılabilir.
Oral kortikosteroidlerin kullanımı maksimum, ikinci jenerasyon antihistaminik kullanımına ilave olarak 1. Jenererasyon antihistaminik ve anti lökotrien ilaç kombinasyonu tedavisinin etkileri başlayıncaya kadar olmalıdır.
Fiziksel nedenlere dayalı kurdeşeni olan ve birinci basamak tedaviye cevap vermeyen hastalarda Kortikosteroidler etkili değildir. Gecikmiş basınç kurdeşenli hastalarda etkilidir fakat bu hastalarda gereksiz düzeyde, aşırı Kortikosteroid kullanımından kaçınılmalıdır.
Kronik Kurdeşen Tedavisinde Siklosporin Tedavisi
Bazı kronik kurdeşen hastalarında üçüncü basamak tedaviye klinik yanıt alınamaz. Bu tip hastalarda (yetişkinlerde) 4-6 mg/kg/gün siklosporin tedavisi etkili olabilir ancak yüksek tansiyon ve böbreklere zarar potansiyeli nedeniyle çok sınırlı kullanılmalıdır.
Kronik Kurdeşen Tedavisinde Anti IgE (Omalizumab) Tedavisi
Kronik kurdeşeni olan hastalarda eğer üçüncü basamak tedavileri ile de şikayetler kontrol altına alınmazsa Anti IgE tedavisi olarak bilinen Omalizumab tedavisi düşünülebilir. Yapılan çalışmalarda hastalarda olumlu sonuçlar alınmış ve ciddi bir yan etkisi de bildirilmemiştir.
Omalizumab (Anti IgE) tedavisi 12 ve daha büyük yaştaki çocuklarda kullanılabilir ve tedavi 150 veya 300 mg dozlarında uygulanabilir.
Anti IgE (Omalizumab) tedavisinin mutlaka 12-18 arasındaki çocuklarda Çocuk Alerji Uzmanları tarafından, 18 yaşından büyüklerde ise Yetişkin Alerji Uzmanları tarafından planlanarak uygulanması çok önemlidir.
Kronik Kurdeşen Tedavisinde Alternatif İlaçlar
Kronik kurdeşen tedavisinde birçok alternatif ilaçlar kullanılmaktadır. İmmunomodülotör ajanlar kullanımı araştırma aşamasındadır. Hidroksiklorakin, ulfasalazin, dapson, kalsişisin, mykofenilat ve intravenöz immungloulin tedavileri ise diğer tedavilere yanıt alınamayan kronik otoimmun kurdeşen vakalarında kullanılabilmektedir.