Kurdeşen kaşıntılı, ortası kabarık kırmızı – pembe plaklar halinde görülen ve her 4 kişiden birini yaşamının bir döneminde yakalayan alerjik bir cilt hastalığıdır.Ani gelişen (akut) ve uzun süre devam eden (kronik) türleri vardır. Çoğu vakada sebep bulunamaz ve idiyopatik (nedeni bilinmeyen), otoimmün ile ilgili nedenlerden dolayı ortaya çıkıyorsa bu kronik otoimmün kurdeşen olarak tanımlanır.
Kronik Otoimmün Kurdeşen nedir?
Otoimmün (bağışıklık sistemi) ile ilgili sebeplerle ortaya çıkan kurdeşene Kronik Otoimmün Kurdeşen denilmektedir. Kronik idiopatik (nedeni bilinmeyen) kurdeşenli hastaların neredeyse yarısında otoimmün hastalıklar birlikte gözlemlenmektedir.
Bu tip hastalarda otoimmüniteyi gösteren otolog serum pozitifliğinin %60’larda olduğu tespit edilmiştir.
Kronik otoimmun kurdeşen vakaları erkeklere oranla kadınlarda daha sık gözlenmekte olup, çölyak, tiroid hastalıkları, romatoid artrit, sjögren hastalığı, vitiligo gibi otoimmün hastalıklarla sık birliktelik göstermektedir.
Kronik kurdeşen ile birlikte görülen otoimmün hastalıklar
Kronik kurdeşenin birlikte seyrettiği otoimmun hastalıklar; Tiroid hastalığı (en sık görülen), çölyak hastalığı, romataid artrit, sjögren hastalığı, pernisiöz anemi, vitiligo olarak sayılabilir.
Kornik kurdeşen ve tiroid hastalığı
Kronik kurdeşen vakalarında sıklıkla tiroid hastalığına rastlanır. Bu oran yaklaşık %6.5 ile %57 arasındadır. Tiroid hastalığı birlikte seyreden kurdeşenlerde anjioödem görülme sıklığı da artmaktadır.
Kronik kurdeşende, tiroid hastalıklarından hipotirodizm sıklıkla görülmektedir. Ayrıca tiroidle birlikte lupus, çölyak ve tip 1 diyabet hastalığı da ilişkili olabilmektedir.
Vücudumuzda alerjiyi tetikleyen sisteme kompleman sistemi denilir ve tiroid hastalığı bu sistemi tetikleyerek anjioödeme sebep olmaktadır.
Tiroid hastalığında, tiroid hormonu tedavisi ile olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir.
Kronik kurdeşen ve romatoid artrit
Romatoid artrit hastalığı, kronik kurdeşenli kişilerde daha sık görülmektedir. Tetkiklerde RF denilen markı daha fazla pozitif tespit edilir.
Kronik kurdeşen ve diğer otoimmün hastalıklar
Kronik kurdeşen hastalığı olan kişilerde ; çölyak hastalığı, sjögren hastalığı ve sistemik lupus hastalığı daha sık görülmektedir.
Ayrıca HLA-DR4 ve HLA-DQ8 kronik kurdeşen hastalarında,
HLA-DR4 geni romatoid artrit hastalarında
HLA-DQ8 geni ise Sjögren , SLE ve Romataid artrit hastalarında daha sık görülmektedir.
Tanısı nasıl konulur?
Kurdeşen’in tüm çeşitlerinde olduğu gibi otoimmün kurdeşende de hastadan alınacak öykü çok önemlidir. Alınan öyküyle birlikte fiziki muayene yapılır. Bu öykü ve fiziki muayene bulgularına göre uzman doktor ayrıntılı alerji testleri ve kan testleri yapılmasını planlar. Test sonuçlarının da ışığında hastalığın tanısı konulabilmektedir.
Tedavisi
Kronik kurdeşen tedavi planlaması yapılırken birlikte seyreden tiroid hastalığı, romatoid artrit, çölyak, sistemik lupus eritamatosuz gibi bir otoimmün hastalık varsa öncelikle bu hastalık tedavi edilmelidir.
Kaşıntı için 1. basamakta antihistaminik tedavi verilmelidir,
Yeterli olmaz ise 2. basamak olarak doz yükseltilmelidir. Bu tedaviye cevap olmazsa antihistaminiklere lökotrien antagonisti ilave edilmelidir.
Bu tedaviye yanıt alınmazsa 3-7 gün kortizon tedavisi verilmelidir.
Bu tedaviye de yanıt alınmazsa siklosporin, H2 antihistaminik, omalizumab tedavisi gibi tedaviler planlanmalıdır.
Kronik kurdeşen tedavisinde metatroksat, tacrolimus ve intravenöz immunoglobulin gibi tedavi yöntemleri de kullanılabilmektedir.
Tiroid hastalığından kaynaklı kronik kurdeşen vakalarında, düşük doz tiroid hormonu verilerek olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir.