Kurdeşen, cilt yüzeyinde aniden başlayan, (baskı uyguladığınızda rengi solan) kırmızı kabartılı, şiddetli kaşıntıya neden olan alerjik bir deri hastalığıdır.
Vücudun her bölgesinde görülebilen bu kabartılara, kaşıntıyla birlikte batma ve yanma hissi de eşlik edebilir. Aniden başladığı gibi 1-2 saat içinde kaybolabilir veya farklı bölgelerde yenileri çıkabilir.
Kurdeşenler (Ürtiker, Dabaz) bir hastalık mıdır?
Halk arasında daha çok kurdeşen ve ya dabaz olarak bilinen, tıptaki ismiyle ürtiker, ciltte kırmızı plaklar şeklinde görülen, kaşıntılı, alerjik bir hastalıktır. Her beş çocuktan birisinde kurdeşen (ürtiker) görülürken, egzama, alerjik nezle ve astımı olan çocukların neredeyse yarısında kurdeşen görülmektedir.
Kurdeşende (ürtiker) ciltte kızarıklık, kabarık ve kaşıntılı plaklar halinde görüldüğü için dermatolojik hastalıklarla karıştırılabilmektedir. Kesin tanı konulması için bir alerji hastalıkları uzmanından görüş alınmalıdır.
“Ürtiker (kurdeşen) tarihte bilinen eski hastalıklardandır ve adının, temas ettiği yerlerde kaşıntı ve kızarıklığa sebep olan Isırgan Otu “Urtica Ureus” dan türetildiği bilinmektedir. “
Neden Olur?
Çocuklarda kurdeşen (ürtiker) oluşması için pek çok sebep bulunurken, en sık sebepler arasında;
- Enfeksiyonlar (Hepatit gibi viral enfeksiyonlar, idrar yolu veya solunum yolu enfeksiyonları)
- İlaçlar (Penisilin grubu antibiyotikler, vitaminler dahil)
- Gıdalar ve gıda katkı maddeleri
- Parazitler, böcekler
- Romatizmal hastalıklar,
- Fiziksel nedenler (Güneş ışığı, aşırı soğuk veya sıcağa maruz kalma gibi)
- Diğer sistemik hastalıklar
- Stres sayılabilir.
Nasıl Oluşur?
Kurdeşen, ciltten kabarık plaklar şeklinde, bastırıldığında beyazlaşan kızarıklıklar olarak kendini gösteren, kaşıntılı, bazen de ödemin eşik ettiği alerjik bir cilt hastalığıdır.
İnsanlarda bağışıklık sistemine bağlı olarak veya bağlı olmayan çeşitli sebepler neticesinde ciltteki mast hücresi denilen hücrelerden çeşitli kimyasal maddeler ve histamin salınımı olur. Bu salınım sonucu ortaya çıkan kimyasal maddeler, ciltte kaşıntıya ve yangılı, kabartılı, kırmızı plaklara sebep olur. Ayrıca bazen bu kimyasallar cilt yüzeyindeki küçük kan damarlarından sıvı sızmasına neden olarak ödem dediğimiz şişliklere de sebep olmaktadır.
Kimler risk grubundadır?
Toplumun % 15-25’lik bir kesiminin hayatlarının bir döneminde ürtiker geçirdiği gözlenmiş olup, kadınlarda erkeklere göre 2 kat daha fazla görülmektedir.
Akut (ani gelişen) kurdeşen çocuk ve gençlerde, kronik (uzun süreli) kurdeşen ise 20-40 yaş aralığındaki yetişkinlerde daha sık görülmektedir. Ailesinde ve kendi geçmişinde alerji, astım öyküsü olan çocuklar daha fazla risk altındadır.
Sadece çocuklarda mı görülür?
Her 4 çocuktan biri hayatı boyunca neredeyse bir kez kurdeşen hastalığına yakalanır. Özellikle alerjik nezle, astım, egzama gibi alerjik hastalığı olanlarda daha sık görülürken her iki çocuktan birinde rastlanmaktadır. Çocuklarda acile başvurmayı gerektirecek şekilde en sık görülen alerjik cilt hastalığıdır.
Kurdeşenin tedavisinde Çocuk Alerji Uzmanı ve Yetişkin Alerji Uzmanı
Tüm hastalıklarda olduğu gibi kurdeşen tedavisinde de erken ve doğru teşhis, doğru tedavi için en önemli kriterdir. Ani gelişen kurdeşen atakları acil serviste tedavi edilmelidir. Acil tedaviye yanıt vermeyen veya kronik kurdeşeni olan kişiler alerji uzmanları tarafından takip edilmeli ve tedavileri planlanmalıdır.
Çocuk Alerji / immünoloji uzmanları ve yetişkin alerji/immünoloji uzmanları kurdeşen ve alerjik hastalıklar için eğitim almış ve bu konuda diploması olan doktorlardır. Bu nedenle ciddi veya kronik kurdeşeni olan 0-18 yaş arası çocukların çocuk alerji uzmanları (yeni adıyla çocuk immünoloji ve alerji hastalıkları uzmanları) tarafından, 18 yaşından büyüklerin ise yetişkin alerji uzmanları (yeni adıyla immünoloji ve alerji hastalıkları uzmanları) tarafından incelenmesi, teşhis konulup tedavi edilmesinde yarar vardır.