Kurdeşen bazen ödemle birlikte kendini gösteren, cilt yüzeyinde kırmızı, kaşıntılı plakların oluştuğu alerjik bir cilt reaksiyonudur. 6 haftadan uzun süren kurdeşene kronik kurdeşen, 6 haftadan kısa süren kurdeşenlere de akut kurdeşen denilmektedir. Kronik ve akut kurdeşen tedavisinde ilaçlar kullanılmaktadır.
Kurdeşen Tedavisinde Antihistaminikler
H1 antihistaminikler kurdeşenin belirtilerini kontrol etmek için kullanılırken, genellikle ikinci jenerasyon antihistaminikler tercih edilmektedir.
İkinci Jenerasyon (sedasyon yapmayan) antihistaminikler
İkinci jenerasyon antihistaminikler genelde daha az uyku yapar ve daha az ağız kuruluğu etkisi vardır. İkinci jenerasyon (sedasyon yapmayan) antihistaminikler, uyku yapmayan antihistaminikler anlamına gelir ve uzun süreli etkisi olan ilaçlardır. Bu tür ilaçlar, özellikle öğrenciler, araba kullanan kişiler ve yaşlı kişilerde tercih edilen ilk tercih antihistaminiklerdir. Bu gruptaki antihistaminiklere cevap oranı %40-50’dir. Levosetirizin, desloratadin, rupatadin ve blastin gibi antihistaminiklerin dozları 4 kata kadar artırılarak yan etki görülmeden cevap oranı artırılabilmektedir.
Fexofenadin’de doz artırılmasının etkili olup olmadığına yönelik çalışma azdır. Ancak laboratuvar çalışmalarında fexofenadinin dozunun artırılmasının kronik eozinofilik inflamasyonu engellediğine yönelik raporlar vardır. Ancak birkaç çalışmada fexofenadine dozunun artırılmasının kaşıntı ve kızarıklık düzelmesinde faydalı olduğuna yönelik çalışma az sayıda da olsa bulunmaktadır.
Birinci jenerasyon antihistaminikler
Birinci jenerasyon antihistaminikler gibi kurdeşen ilaçları hastalarda uyuşukluk, uyku hali, ağız kuruması gibi yan etkiler yapmaktadır. Bu tür ilaçlar özellikle yaşlı hastalarda tercih edilmemeli, prostat hipertrofisi, glokom ve astımı olan hastalarda kesinlikle kullanılmamalıdır. İkinci jenerasyon antihistaminiklere ilave olarak birinci jenerasyon antihistaminik verilmesi, kronik spontan kurdeşende ilave fayda sağlamamaktadır.
Kurdeşen Tedavisinde Kortikosteroidler
Prednizolon gibi oral kortikosteroidler ciddi akut kurdeşenli vakalarda, ciddi serum hastalığında, ürtikeryel vaskülitte, ve gecikmiş basınç kurdeşen vakalarında, diğer tedavilere cevap alınamadığında düşünülmelidir. Oral kortikosteroidler fiziksel kurdeşende gecikmiş basınç kurdeşeni dışındakilerde etkili değildir. Kronik kurdeşeni olan hastalarda prednizolon sık ve uzun sureli kullanılmamalı, inatçı vakalarda veya ciddi alevlenmelerde kısa süreli kullanılmalıdır.
H1 ve H2 antihistaminik kombinasyon tedavisi
H1 ve H2 antihistaminik kombinasyon tedavisinin etkisi açık olmamakla birlikte, bazı otörler tarafından etkili bulunmuştur. Tek başına H1 antihistaminiğe göre, kombinasyon tedavisinin daha etkili olduğu bildirilmiştir.
Bu kombinasyon tedavisi tek başına H1 antihistaminikle başarı elde edilememiş vakalarda kullanılabilir. Tedaviye başlanmasından itibaren, 2-4 hafta içinde fayda sağlanamazsa kombinasyon tedavisine devam edilmesi tavsiye edilmemektedir.
Lökotrien resöptör antagonistleri
Antihistaminik tedavisine cevap vermeyen kronik kurdeşenli vakalarda ve aspirine duyarlı hastalarda montelukast tedavi tavsiye edilmektedir. Antihistaminik ve montelukast kombinasyonu bazı hastalarda iyi sonuç verebilmekte olup, 2-4 hafta içinde cevap alınamazsa kombinasyon tedavisi kesilebilir.
Sikosporin tedavisi
2.5-5 mg/kg/gün dozunda verilir. Yan etkileri nedeniyle 3-6 aydan daha uzun süre kullanılmaz. 18 yaş altındaki çocuklarda kullanımı ile ilgili yeterli bulgu yoktur.
Omalizumab (Anti IgE) tedavisi
Omalizumab tedavisinin kronik kurdeşende başarılı olduğunu gösteren birçok çalışma vardır. 12 yaşından büyüklere uygulanabilmektedir. Pahalı bir tedavi olması nedeniyle alerji uzmanlarınca yapılması faydalı olur. Bu nedenle 18 yaşından küçüklerde Çocuk Alerji Uzmanlarınca ve 18 yaşından büyüklerde Yetişkin Alerji Uzmanlarınca yapılması doğru bir yaklaşım olacaktır.
Diğer tedavi modelleri
Kalamin losyon uygulaması
Kalamin losyonun soğutucu etkisi vardır. Bu nedenle kaşıntılı kızarık bölgelere sürülebilir ve aynı zamanda soğuk havlu da uygulanabilir.
Kurdeşen psikolojik stres yaratan bir hastalıktır. Hastalığın ciddiyeti, gidişatı ve tedavinin etkinliği hakkında hastaya bilgi vererek hasta rahatlatılmalıdır.
Ne zaman alerji uzmanına yönlendirilmelidir?
Tedavi ile kontrol altına alınamayan vakalarda 18 yaşından küçüklerin çocuk alerji uzmanlarınca, 18 yaşından büyüklerin ise yetişkin alerji uzmanlarınca teşhis ve tedavisinin yapılması doğru bir yaklaşım olacaktır.