Kurdeşenin teşhis edilmesi için kullanılan birbirinden farklı testler vardır. Hangi testin yapılacağı, kurdeşenin hangi türüne bağlı olduğuna (akut, kronik, uyarılabilen, fiziksel vb) göre değişiklik göstermektedir.
Akut kurdeşen teşhisinde hangi testler gerekir?
Ani gelişen yani akut kurdeşen genelde 6 haftadan kısa sürdüğü için herhangi bir test gerekmez ancak eğer tekrarlayıcı ve çok ciddi bir durumdaysa veya besin alerjisi düşünüldüğünde alerji testleri, enfeksiyon testleri, karaciğer enzimleri, dışkıda parazit bakılması, heriditer anjiödem gibi hastalıkların teşhisine yönelik testler yapılabilmektedir. Hastalığın seyrine, çocuğun yaşına göre yapılacak testler değişebilmektedir.
Kronik kurdeşen teşhisinde hangi test gerekir?
Kronik kurdeşenin altında yatan sebepler araştırılırken genellikle tam kan sayımı, CRP, karaciğer enzimleri, sedimantasyon, D-dimer, Helicobakter pylori testi ve kan tetkikleri yapılmaktadır. Eğer otoimmun kronik kurdeşen düşünülüyorsa ANA, kompleman değerleri, tiroid fonksiyon testlerinin de yapılması gerekmektedir.
Gıdalara ve gıda katkı maddelerine karşı alerji testi yapılır mı?
Gıda ve gıda katkı maddelerine bağlı kronik kurdeşen varlığı, test yapılıp yapılmayacağı hastadan alınan öyküye göre araştırılmaktadır. Gıda alerji testleri kandan veya ciltten yapılmakla birlikte gıda katkı maddeleri ve boyalarına karşı non IgE’ye bağlı alerji gelişmesi nedeniyle, genelde tam tespit edilememektedir.
Gıda intoleransı IgE ve IgE dışı mekanizma ile gelişmektedir. IgE aracılığı ile gelişen gıda alerjilerinde ciltten alerji testi yapılması önerilmektedir. Gıda intoleransı adı altında yapılan IgG testlerinin teşhis koymada hiçbir faydası da bulunmamaktadır.
Ciltten alerji testi
Ciltten veya kandan alerji testi yapıldığında negatif çıkması halinde doğruluk payı %95’tir. Ancak pozitif çıkması halinde doğruluk payı %50’den az olduğu için, bazen pozitif çıkan gıdayla yükleme yapmak gerekebilmektedir. Ciltten bakılan alerji testi, kandan yapılana göre daha değerlidir. Kronik kurdeşende ciltten yapılan alerji testinin değeri sınırlıdır. Genellikle alerji testi akut kurdeşenlerde gıda veya ilaç alerjisinin teşhisinde uygulanmaktadır.
ANA testi
Hastada bağ dokusu hastalığı düşünülüyorsa ANA testi gereklidir.
Cilt biyopsisi
Vaskülit şüphesinde cilt biyopsisi gerekmektedir.
Heriditer Anjioödem
Genellikle heriditer veya edinsel C1 inhibitör eksikliği kurdeşenle bağlantılı değildir. Çoğunlukla anjioödem durumlarında düşünülebilir.
Serum kriyoproteinleri soğuğa bağlı kurdeşenli çocuklarda görülme ihtimali düşüktür.
Enfeksiyon markırları
Yakın zamanda viral, bakteriyel ve parazitik enfeksiyonlar, hastadan alınan öyküye göre değerlendirilmelidir.
Kronik kurdeşenli hastalarda hepatit veya herpes enfeksiyonları saptanırsa antiviral tedavinin yeri tartışmalıdır.
Özel Testler;
Bu özel testler bazı ülkelerde yapılmaktadır.
Bazofil histamin salınım testi: Bu test serumda fonksiyonel antikor tespiti için yapılmaktadır.
Direkt immünosay: Bu test fonksiyonel ve fonksiyonel olmayan IgE resöptör tespitinde kullanılmaktadır.
Otoimmün kurdeşende hangi testler yapılmalıdır?
Çeşitli (bağışıklık sistemine bağlı) otoimmün hastalıklardan sistemik lupus eritamatozis, dermatomiyozit, polimiyozit, Sjögren’s sendromunun kronik kurdeşenle bağlantısı olabilmektedir. Ancak bağ dokusu hastalığı belirtileri yoksa, bu hastalıkların serolojik testlerini yapmak zorunlu değildir.
Otolog serum cilt testi: Otoreaktiviteyi tespit etmek için kullanılır. Duyarlılık oranı %70 ve spesifitesi %80’dir. Kronik kurdeşenli vakaların %30-60’ında otolog serum cilt testi pozitiftir. Bu test kurdeşen tedavisini etkilememektedir.
Fiziksel kurdeşen teşhisinde hangi testler gereklidir?
Hastada fiziksel kurdeşenin belirtileri varsa, şüphelenilen kurdeşen tipine göre testler planlanmalıdır. Fiziksel kurdeşenlerde uyarı oluşturma temeline dayanan testler yapılmaktadır.
Sonuç olarak kurdeşen teşhisinde hangi testin yapılacağı hastadan hastaya ve kurdeşen türüne göre değişebilmektedir.