Akut Kurdeşen

Akut Kurdeşen (ürtiker) Nedir?

Cilt yüzeyinde kırmızı-pembe kaşıntılı kabarıklıklar aniden belirir. İlk 1-2 gün kaşıntı çok şiddetli olabilir. Bir bölge iyileşir gibi olurken, başka bir yerden aniden beliriverir. Bu kırmızı plaklara bastırıldığında renginde solmalar görülebilir. 6 haftadan kısa sürenler Akut Kurdeşen olarak tanımlanır.

Cilt yüzeyindeki bu yangılı kızartılar bazen cildin alt dokusunu da tutabilir. Dermisin alt tabakalrının da tutulduğu durumlara anjioödem denir. Akut kurdeşen, anjioödemli ve anjioödemsiz olarak görülebilir.

Akut Kurdeşen (ürtiker) nasıl belirti verir?

  • Farklı büyüklükte, kırmızı-pembe plaklar şeklinde görülür,
  • Şiddetli kaşıntı yapar,
  • Kaşıntıya yanmada eşlik eder,
  • Aniden belirip 24-48 saat içerisinde kaybolabilir. Vücudun farklı bölgelerinde aynı şiddetle yeniden belirebilir.
  • Özellikle kol, bacak, yüz (yanak, dudak, göz çevresinde), el, ayak, sırt ve genital bölgede kaşıntılı ve yangılı şişlikler olarak sık görülür.

Kurdeşen plaklarının özellikleri

1- Kurdeşen vakalarında kaşıntılı kızarıklıklar farklı büyüklüklerde olabilir.

2- Ortası kabarıktır ve bası uygulandığında rengi solar(beyazlaşır)

3- Ciddi vakalarda plaklar şeklinde değil yaygın kırmızılıklar olarak görülebilir.

4- Atak başladıktan sonra 24-48 saat içinde düzelme görülür ancak vücudun başka bölgelerinde yeni ataklar baş gösterebilir.

5- Rahatsız edici düzeyde kaşıntı, acı ve yanma hissi vardır.

Anjioödem ile birlikte görülen kurdeşen

Kurdeşen geçiren hastalarda bu kırmızı kaşıntılı plaklara, vücudun eklem yerlerinde, göz, dil dudaklarda şişlikler eşilik edebilir. Bu şişliklere anjioödem denir. Kurdeşen geçiren çocukların %50’sinde anjioödem görülmektedir. Her 10 çocuktan biri ödem ile birlikte kurdeşen geçirirken, yine her 10 çocuktan biri kurdeşen olmadan sadace anjioödem geçirmektedir.

Kurdeşen bazen alerjik şokun belirtisi olabilir

Çocuğumuzun herhangi bir şeye (gıda, ilaç vb) alerjisi varsa ve bu gıda ya da ilaç alındıktan bir süre sonra kurdeşen belirmeye başlamışsa bir an önce acil servise gidilmeli, alerjik şok tehlikesine karşı uyanık ve tedbirli olunmalıdır.

Akut Kurdeşenin oluşma sebepleri nelerdir?

Kurdeşenin gelişmesinde pek çok sebep sayılabilir;

Idiopatik sebepler; Akut kurdeşenin yaklaşık %50’sinde sebep tespit edilemez ve idiopatik (nedeni belirsiz) kurdeşen ismi verilir. 

Üst solunum yolu enfeksiyonları; Kurdeşen vakalarının yaklaşık %40’ında üst solunum yolu enfeksiyonu sebebiyle akut kurdeşen geliştiği görülmektedir. Gribal enfeksiyon, soğuk algınlığı gibi durumlar (viral enfeksiyonlar) bazen bazı insanlarda kurdeşene neden olan döküntüleri tetikleyebilmektedir.

İlaçlar; Akut ürtiker vakalarının yaklaşık %9’una ilaçların sebep olduğu görülmektedir. Özellikle antibiyotikler (beta-laktam), aspirin, non-steroid antiinflamatuar ilaçlar, ağrı kesiciler lokal ve sistemik anestezikler de akut kurdeşen nedeni olmaktadır. Kas gevşeticiler, radyokontrast maddeler, ve morfinde kurdeşen ataklarına neden olabilmektedir.

Besinler; Besinlere bağlı sebeple oluşan akut kurdeşen vakaları yaklaşık %1 oranındadır. Özellikle kabuklu deniz hayvanları, çilek, fıstık, süt, balık, çikolata, narenciye, muz, yumurta, gıda katkı maddeleri veya baharatlar tetikleyici olabileceği gibi, daha önce defalarca yenmiş olsa bile yine de bu tip gıdalara karşı alerji geliştirebilirsiniz.

Böcek ısırıkları, arı sokmaları: Akut ürtiker böcek ısırıkları, arı sokması gibi durumlarda da aniden gelişebilmektedir.

Kimyasallar: Cilde temas eden kozmetik malzemeleri, kimyasallar, lateks, bitkiler, merhemler, ısırgan tıkaçları gibi maddeler akut kurdeşen ataklarına (sık olmamakla birlikte) sebep olabilmektedir.